Yüksek Lisans Nasıl Yapılır? Nedir? Şartları 2021

Tebrikler! Mezun oldunuz. ? Staj mı yapacaksınız, kapı kapı gezip CV mi dağıtacaksınız? Yok yok, özel sektör çok zor, en iyisi KPSS’ye hazırlanıp devlet kurumuna atanmak. Erkekler için askerlik kapıya dayandı sanki. Tüm bu seçeneklerin yanında bir de yüksek lisans seçeneği var. Uzmanlaşmak istediğiniz alanda yüksek lisans yaparak akademik hayatınızı bir kademe daha yükseltebilirsiniz. Bir okyanus olan yüksek lisans nedir? Tüm detaylarıyla sizler için bir yüksek lisans rehberi hazırladık. Buyurunuz sayfayı kaydırınız… ✍

Yüksek lisans bir şeyler öğrenme yerinden ziyade bildiklerinin ve artık bileceklerinin nasıl profesyonelce pekişeceğinin, onları nasıl yöneteceğinin ve akademik çalışmalarda nasıl bir üslupla devam edeceğinin pratiğinin yapıldığı yerdir. İnsanı geliştiren, akademikleştiren, kendini bulduran bir şeydir, denenmelidir… İstediğiniz alanda yapıyorsanız zevkli olan eğitim diyebiliriz. İlgi alanlarınızı içeren yabancı dilde makaleleri okumak, devamlı yeni şeyler öğrenmeye çalışmak oyun gibi gelir adeta. Kesinlikle ilgi duyulan alanda yapılmalıdır. İlgi duyulan alandan kabul alana kadar şans denenmelidir.

Yüksek Lisans Nedir?

Yüksek Lisans, fakülte öğretimine dayalı eğitim — öğretim ve araştırmaların sonuçlarını ortaya koymayı hedefleyen yükseköğretimdir. İngilizcesi “master” olarak adlandırılır. Lisans eğitimi sonrasında devam edilen eğitim sistemine verilen isimdir. Master, kişinin eğitim aldığı bölümde uzmanlaşması ve bu uzmanlık durumunu bilimsel bir makale ile yani tez ile ispat etmesiyle tamamlanır. Master eğitiminin ardından kişi “bilim uzmanı”, “yüksek mühendis”, “uzman”, “yüksek mimar” gibi unvanlar kazanır.

Yüksek Lisans Nasıl Yapılır?

Master programına başvurabilmek için adayların bir lisans diplomasına sahip olmaları gerekmektedir. Diğer yandan ÖSYM tarafından merkezi olarak yapılan Akademik Personel ve Lisansüstü Eğitim Giriş Sınavından (ALES) başvurduğu programın puan türünde en az 55 standart puan almaları gerekir. ALES puanının 55+ puan olacağı üniversiteye göre değişiklik gösterir. Yüksek lisans programlarına öğrenci kabulünde; ALES puanı yanı sıra gerekirse, lisans not ortalaması ve mülakat sonucu da değerlendirilebilir. Bu değerlendirmeye ilişkin hususlar ile başvuru için adayların sağlaması gereken diğer belgeler ve hangi düzeyde yabancı dil bilgisi gerektiği, ilgili senato tarafından düzenlenen yönetmelikle belirlenir.

Yüksek Lisans (master) Tezli ve Tezsiz olmak üzere iki gruba ayrılır.

Tezli Yüksek Lisans

Tezli yüksek lisans programı öğrencinin bilimsel araştırma yöntemlerini kullanarak bilgilere erişme, bilgiyi derleme, yorumlama ve değerlendirme yeteneğini kazanmasını sağlar. Tezli programlar, ilgili alanda farklı perspektiflerden ve uygulama alanlarından eğitimler verilmektedir. Lisans dönemindeki gibi seçmeli ders seçenekleri ile ilgili alanlarınıza özel dersleri seçebilirsiniz. Bu derslerde akademik kariyeri daha uzun olan akademisyenlerin derslerinize girmesi daha muhtemeldir. Bu programın temel beklentileri arasında sizin akademik kariyeri ve bir akademisyen mesleğini düşünmenizi öngörmektedir.

Tezli programlar, tezsiz programlardan farklı olarak biraz daha geniş kapsamlıdır.

• 2 dönemi ders 2 dönemi tez aşamasıdır (2 dönem daha uzatılabilir).
• ALES ve Yabancı Dil Belgesi aranmaktadır (Bazı programlarda farklılık gösterebilir).
• Program özelinde giriş sınavı ve/veya mülakat yapılmaktadır.
• Yoğunlukla akşam programları seçenekleri vardır.
• İlgili alanda derinlemesine akademik ve sektörel eğitim verilmektedir.
• İlgili alanda bir tez yazımı ve kabulüyle mezun olunur.

Tezsiz Yüksek Lisans

Tezsiz yüksek lisans programı, öğrenciye mesleki konularda bilgi kazandırarak mevcut bilginin uygulamada nasıl kullanılacağını gösterir. Tezsiz programlar, Tezli programa göre daha az sürer ve sorumlulukları biraz farklıdır. Tezsiz programları, sertifika programları ile bir tutmak büyük bir yanlış olacaktır. Maalesef ülkemizde birçok üniversite ve bünyesinde master programları açılmasıyla birlikte gereken hassasiyetlerin korunmadığı çok aşikârdır. Bu durumdan dolayı uzun dönem sertifika programlarının tezsiz yüksek lisans seviyesinde verilmesiyle algılanan kalitesi düşmektedir. Unutulmamalıdır ki düşük kaliteli eğitim veren kurumlar olduğu kadar yüksek kaliteli eğitim kurumları da vardır.

• 2 veya 3 dönem devam etmektedir.
• ALES şartı aranmaz. (Bazı programlarda Yabancı Dil Belgesi istenilebilir)
• Sektör profesyonelleri için daha uygundur.
• Yoğunlukla akşam programları seçenekleri vardır.
• İlgili alanda derinlemesine teorik ve pratik eğitim verilir.
• Dönem projesi ile mezun olunur.

Keşfet: Meslek Seçimi Nedir? Nelere Dikkat Edilmeli?

Yüksek lisansınız illa ki kendi lisans bölümünüz ile ilgili olmayabilir. Tabii ki burada önemli olan yüksek lisans yapma amacınız ve kariyer seçiminizdir. Eğer akademisyenliği düşünüyor ve mesleki yetkinliğinizi göstermek istiyorsanız kendi alanınızda yüksek lisans yapmanız doğru olacaktır. Yine de master eğitimi görmek istediğiniz farklı bir bölüm var ve bununla birlikte alanınız da kendinizi göstermek niyetindeyseniz bölümünüz ile yakın ilişkili programları tercih edebilirsiniz. Unutmayın ki; araştırma görevlisinden başlayarak alım yapan üniversiteler: “alanında yüksek lisans yapmış” olma şartını neredeyse her bölümü koymaktadır.

Alan dışı yüksek lisans yapmak için alanınız dışında bir eğitim almak isteyecek kadar, o alana dair ilginizin ve fikrinizin olması gerekir. Özellikle yüksek lisans mülakat aşamasında, size neden bu bölümü tercih ettiğiniz sorulacaktır.

Bölümün gerekli ve ilgili okumalarını yapmak, bölümün mihenk taşlarını ve çalışmalarını bilmek ve bölüm hocalarının çalışmalarına/derslerine göz atmak gerekir. Mülakat aşamasında başarılı olsanız da bilimsel hazırlık derslerini alabilir ve 2 yarıyıl süren bir hazırlık eğitimine tabi olursunuz. Bilimsel hazırlık döneminde, ilgili bölümün mutlaka alınması gerekilen derslerini alarak yüksek lisans derslerine aşina olmanız sağlanır.

Keşfet: Diksiyon Nedir? Diksiyon Geliştirme Teknikleri

Uzaktan Yüksek Lisans

Uzaktan yüksek lisans içinde bulunduğumuz dijital çağa uygun olarak tüm yüksek lisans derslerinin internet üzerinden yürütüldüğü bir yüksek lisans türüdür. Uzaktan yüksek lisansta derslerin hepsini dünyanın istediğiniz herhangi bir yerinden takip edebilir ve dilediğiniz kadar izleyebilirsiniz.

Bu yeni nesil master programı son zamanlarda oldukça popüler. Özellikle çalışan kişilerin de rahatlıkla katılabilecekleri bir program olması nedeniyle sevilmesi çok normal.

Uzaktan yüksek lisans programların büyük bir çoğunluğu tezsiz yüksek lisans programlarıdır. Tezsiz programlar için ALES puanı gerekmeyebiliyor ancak eğer ALES ile giremiyorsanız mezun olduğunuz lisans programındaki diploma notunuza bakılıyor. Ancak bu yüksek lisans tipi için uzaktan eğitim katkı payı ödemeniz gerekmektedir. Uzaktan eğitim master yapan kişiler yasal olarak öğrenci gözükmeye devam etmektedirler.

Üniversitelerin kendi bünyesindeki uzaktan eğitim master programlarında vizeler yani ara sınavlar internet ortamından yapılabilmekte iken bazı üniversiteler fiziksel ortamda final sınavı yapabilmektedir.

Yüksek Lisans Eğitimi vs. Uzaktan Yüksek Lisans Eğitimi

• Öncelikle eğitim biçimleri tamamen farklıdır yukarıda da bahsettiğimiz gibi uzaktan yüksek öğrenimde dersler uzaktan takip edilir ve devam zorunluluğu yoktur.
• Uzaktan yüksek öğretimi devlet üniversitelerine de ücretlidir.
• Genellikle diplomalar arasında bir fark yoktur. Tezsiz yüksek lisans yapan kişiler ile uzaktan yüksek lisans yapan kişilerin diplomaları aynıdır. Ancak bazı okullar uzaktan eğitim olduğunu diplomada belirtebilmektedir.
• Her iki eğitim şeklinde de ders içerikleri aynıdır.
• Türkiye’de master eğitimi veren pek çok üniversite uzaktan yüksek lisans eğitimi de vermektedir.
• Uzaktan yüksek lisans eğitimi gören öğrencilerin diğer tezsiz yüksek lisans öğrencilerinden hukuken hiçbir farkı yoktur. Hukuken öğrenci olarak kabul edilmeye devam ederler.
• Her iki master tipinde de öğrencilik dolayısıyla askerlik tecil ettirilebilir.

Yüksek Lisans Şartları

Yüksek Lisans programına başvuru yapmak için öncelikle lisans diplomanızı almış olmanız gerekiyor. Üniversitelerin istedikleri belgeler farklılıklar gösterse de temel olarak istenilen belgeler ve gerekli koşullar aşağıdaki gibidir:

• ALES Sonuç Belgesi (Bazı Tezsiz programlar için ALES şartı yoktur)
• Lisans Diploması kopyası
• Özgeçmiş
• Fotoğraf
• Yabancı Dil Yeterliliği (YÖKDİL, YDS, e-YDS, TOEFL, IELTS…)
• Tavsiye Mektubu (Referans Mektubu)
• Niyet Mektubu (Değişkenlik gösterir)
• Nüfus Cüzdanı Fotokopisi
• Askerlik Durum Belgesi (Erkek Adaylar)

Başvuru yaptığınız üniversite bu belgelerin hepsini isteyebilir ya da bazılarını istemeyebilir. Bazı enstitüler bunlara ek olarak başka belgeler de isteyebilirler.

Yüksek Lisans İçin Mezuniyet Not Ortalaması

Mezuniyet not ortalamanız 4’lük sistemde 2 ve üzeri olması durumunda yüksek lisans başvurusunda bulunabilirsiniz. Aslında 2.50 altındaki lisans notu sizi rakiplerinize karşı dezavantajlı duruma düşürebilir. Ama siz de ALES ve yabancı dil puanı ile bu aradaki farkı kapatabilirsiniz. Bunun yanında her üniversitenin lisansüstü başvuru koşullarının da farklı olduğunu unutmamanız gerekir.

Yüksek lisans kabulü için bazı büyük üniversitelerin 2.80 veya 3.00 baraj koyduğu görülmektedir. Ancak genel olarak yukarıdaki sorunun karşılığı 2 ve üzeri not ortalamasına sahip kişilerin başvuru yapabilecekleri yönünde cevaplanabilir. Lisans mezuniyet not ortalaması okula ve programa göre değişkenlik gösterir. Örneğin genele bakıldığında mühendislik programları için en az 3.00 not ortalaması şartı görülüyor.

Yüksek Lisans Kaç Yıllıktır?

• Tezli yüksek lisans 2 ders dönemi ve 2 de tez dönemi olmak üzere maksimum (uzatma ile birlikte) 6 dönem (3 yıl) sürer.
• Tezsiz yüksek lisans ise iki ders dönemi ve bir dönem projesi olmak üzere maksimum 3 dönemden oluşur.

Tezli programlar akademik kariyer için, tezsiz programlar iş hayatı için düzenlenmiştir.

• Ders döneminde ya da tez hazırlamada başarısız olanlara 2 yarıyıl daha ek süre veriliyor. 6 yarıyıllık dönemde başarısız olanların üniversite ile ilişiği kesiliyor.

Yüksek Lisans Ücretleri