Sosyoloji bölümü, üniversitelerin; fen – edebiyat, insan ve toplum bilimleri ya da sosyal ve beşeri bilimler fakültelerinde yer alan 4 yıllık lisans eğitimine sahip TM puan türünden öğrenci alan bir bölümdür.
Bu yazımda sosyoloji bölümüne olan merakınızı gidermek ve sizlere yardımcı olmak için sosyoloji bölümünü daha yakından tanıyacağız. Sorularınız için bizimle iletişime geçebilirsiniz.
İçerik Rehberi
Sosyoloji Bölümü Nedir? Hedefleri Nelerdir?
Sosyoloji, kelime anlamı olarak toplum bilimi anlamına gelmektedir. Sosyoloji, toplumsal sorunlara çözüm arayarak toplumların geleceğini tahmin etmeye çalışan ve günümüz politikalarına katkıda bulunmaya çalışan sosyal bir bilimdir. Kısacası toplumla ilgili olan her konu sosyoloji ile kesişir. Sosyoloji bölümü, toplumsal değişimin nabzını tutan dinamik bir bölümdür. Bu dinamik bölümde yerel ve dünya çapında toplumsal değişimler multidisipliner bakış açısıyla incelenir. Sosyoloji bölümü; farklı kültürleri, kültürler arası etkileşimleri, toplumsal krizleri inceler. Sosyoloji, geniş bakış açısını ilgilendiği siyaset, aile, din, eğitim, ekonomi ve insan evrimi gibi konulardan alır. Sosyoloji bölümünün temel hedefi toplumu anlamlandırmak ve toplumsal kritikleri, bireyin sosyal davranışlarını inceleyerek ideal toplum düzenine katkıda bulunmaktır.
Sosyoloji bölümü toplumu esas alırken bireyi sosyal bir varlık olarak inceler. Günümüz koşullarında dünya dinamikleri çok hızlı değişmekte ve gelişmektedir. Bu değişime ayak uydurmak ve toplumun yapı taşı bireyleri de inceleyerek düzeni sağlamaya çalışmak sosyoloji bölümünün hedefidir. Tükenen kaynaklar ve artan sorunlara rağmen geçmişe dönmek ya da etrafımızda olan biteni incelemek sosyoloji ruhunun eseridir. Nasıl ki fikirler farklı zihinlerin birleşimiyle çok daha kreatifse toplumların etkileşimi sonucunda da sürpriz gelişmeler oluşabilmektedir.
Sosyoloji Mezunu Ne İş Yapar?
Sosyoloji lisans programından başarıyla mezun olan öğrenciler sosyolog unvanını alırlar. Sosyoloji Bölümü mezunları birçok alanda bilgi sahibi oldukları için çok avantajlı meslek gruplarındandır. İnsan sosyal bir varlık olduğu için sosyologlar birçok alanda teorik ve pratik araştırmalarda bulunurlar. Dinden, farklı kültürlere; cinsiyetten ,hukuka, iş sosyolojisinden spor sosyolojisine incelenecek onlarca alan vardır. Toplumu ve insanı merkeze alan bu bölümde çalışma alanı oldukça geniştir. Olaylara geniş perspektiften bakarak kazandıkları vizyonu hem özel sektör hem devlet kurumları hem de sivil toplum kuruluşlarında bilgi ile sentezleyip birçok projede önemli katkılar sağlarlar. Bu nedenle istihdam alanı çok geniş bir bölümdür. Mezuniyet sonrasında kamuda ya da özel sektörde çok geniş iş imkanları mevcuttur. İnsanla kesişen her alanda sosyolog görmek mümkündür.
Sosyoloji mezunlarını görebileceğimiz alanlardan bazıları şunlardır:
- İnsan Kaynakları departmanı
- Belediyeler
- Kredi ve Yurtlar Kurumu
- Sosyal Yardımlaşma Genel Müdürlüğü
- Sosyal Hizmetler
- Çocuk Esirgeme Kurumu
- Halkla İlişkiler
- TÜİK
- Medya kuruluşları
- Bankacılık ve Finans
- Reklamcılık
- Yazarlık
- Sigortacılık
- Sivil Toplum Kuruluşları
- Bilimsel Araştırma Merkezleri
- Çocuk Islah Evleri ve Bakıma Muhtaç Yurtlar
- Hapishaneler
- Adalet, İçişleri, Aile ve Sosyal Politikalar, Sağlık Bakanlığı gibi kurumlarda proje yöneticisi ya da sosyolog olarak çalışma imkanına sahiptirler.
- Yüksek lisans ve doktora programlarında eğitimlerini sürdürerek akademik kariyer yapabilirler.
- Gerekli sertifikaları tamamlayabilmeleri durumunda aile danışmanı unvanını almaya hak kazanabilirler.
- Formasyon alarak, MEB’e bağlı okullarda ve üniversitelerde, Felsefe Grubu Öğretmeni unvanını alarak kamu ve özel kurumlarda öğretmen olabilirler.
Değişen dinamiklere hızlı adapte olabilecek bir meslek olan sosyoloji sosyal medyada da önemli bir yere sahiptir. Bireyi ve içinde bulunduğu toplumun analizini üretken bir bakış açısıyla sentezleyip kendilerine yeni bir iş alanı oluşturabilirler.
Sosyoloji Bölümü Dersleri
Sosyoloji bölümü insanı oldukça farklı perspektiflerden inceleyen sosyal bir bilim olduğundan dolayı dersleri oldukça çeşitlidir. Elbette her üniversitenin ayrı bir programı ve oluşturmak istediği mezun profili var. Ancak sosyoloji hem teorik hem de pratik anlamda derin araştırma ve gözlem içeren bir meslektir. Bu nedenle öğrencilerin ufkunu açmak için birçok alandan bilgi sahibi olmaları beklenir. İleride önemli projelerde uzman ya da proje yöneticisi olabilmeleri için felsefeden siyasete; psikolojiden iktisata medeniyetler tarihinden spor veya suç sosyolojisine birçok alandan bambaşka dersler alırlar. Toplumu nüfus, aile, çevre , tarih, siyaset , sağlık ve hastalık açısından dahi incelerler. Bu bölümün insanları çok yönlü düşünebilen, sosyal becerileri ve iletişimi güçlü araştırmacı ruhlu insanlar olmalılar.
Böyle çeşitli alanlardaki derslerin amacı sosyologlara farklı düşünme vizyonu katabilmektir. Bu sayede sosyologlar toplumu sorgulamaya davranışlarının ardındaki nedenleri görmeye ve ideal toplum düzeni için çözümler üretmeye odaklanacaklardır. Ders programının genel amacı da öğrencilere bu yetkinlikleri kazandırabilmektir. Temel sosyoloji derslerinde öğrenciler sosyoloji kavramlarını ve metodolojiyi öğrenirken uygulamalı sosyolojinin çalışma alanlarını ve teorileri nasıl adapte edebileceklerini gözlemlerler. Çoklu disiplinlerden aldıkları dersler ile güncel kalıp aynı zamanda geçmişle günümüzü harmanlarken geleceğe odaklı olmaları da sağlanır. Felsefe grubu öğretmenliği için felsefe ve mantık gibi dersler de bulunabilir.
Sosyoloji bölümünde yer alan zorunlu ve seçmeli derslerden bazıları şunlardır:
- Sosyoloji
- Temel ekonomi
- Siyaset bilimi
- Türk Dili ve Edebiyat
- İnkılap Tarihi
- Eğitim Sosyolojisi
- Sosyolojik analiz
- Psikoloji
- İleri İngilizce
- Mantık
- Felsefe
- Osmanlı Toplumu Yapısı
- Dünya Medeniyetler Tarihi
- Toplumsal Cinsiyet Sosyolojisi
- Hukuk Sosyolojisi
- Din Sosyolojisi
- Göç Sosyolojisi
- Gündelik Hayat Sosyolojisi
- Beden Sosyolojisi
- Sanat Sosyolojisi
- Toplumsal değişme ve Sosyal Antropoloji,
- Veri Analizi
- Çağdaş Sosyal Kuramlar
- Sosyal İstatistik
- Toplumsal Değişme ve Gelişme.
Sosyolog Maaşları
Sosyoloji gibi geniş alanlara yayılmış bir meslekte kesin ve net bir maaş aralığı söylemek elbette mümkün değil. Seçilecek kariyer yolu ve kişisel ilgi alanlarına göre sevdiğiniz alanda başarıyı yakalamak tamamen size bağlı. Devlette sosyoloji maaşları 4.000- 6.000 arasında değişirken özel sektörde 2.500- 4.000 arsında değişmektedir. Ortalama maaş ise 3.400 TL dir. Sık sık belirttiğim gibi size çizilmiş sınırlı yollardan gitmek yerine işinizi ilginiz olan bambaşka bir alanla birleştirip herkesten farklı bir yol çizebilirsiniz. Sosyoloji; eğitim, tarih , sanat, spor , istatistik, felsefe ve psikoloji gibi alanlardan besleniyor. Kendinizi geliştirerek bu alanların kesişiminden yeni bir iş imkanı yaratmak sizin elinizde.
Sosyoloji Bölümü Yüksek Lisans Olanakları
Birçok üniversitede sosyoloji yüksek lisans programı bulunmaktadır. Genel bağlamda toplum yapısını daha iyi kavramak için çağdaş sosyoloji kuramlarını ve farklı seçmelilerle sosyolojik araştırmalar için yöntem ve kuramların üzerine odaklanan bir sistemle ilerler. Kendi ilerlemek istediğiniz alana bağlı suç psikolojisi , toplumsal cinsiyet istatistikleri ya da sanat veya spor sosyolojisinde kendi araştırmalarınız için verilen farklı seçmelilerle eleştirel ve yapıcı bakış açısı kazanabilirsiniz. Birçok alandan temel bilgi düzeyine sahip olmak spesifik alanınızda sizi besleyecektir. Bu nedenle sosyoloji yüksek lisansı önemli bir opsiyondur.
Sosyoloji İş İmkanları
Sosyoloji alanında mezun olduğunuz zaman iş olanaklarını size az gibi gözükebilir. Ancak bilinçli bir toplumda her alanda sosyoloji konusunda uzmanlaşmış insanlar bulunmalı ki yapılan işler çok daha sağlıklı haller alabilsin. Örneğin; bir şirketteki patronların ya ad küçük birimlerin başlarında bulunan insanları yönetmenin dışında, yönettikleri toplumları da gözlemlemeleri şart. Bu her zaman tam tamına doğru yapılamayabilir ve bu alanda eğitim görmüş insanların bilgeliğine ihtiyaç duyulabilir. Bunların dışında sosyoloji bölümünden mezun olduğunuz zaman belirli unvanlarla girebileceğiniz mesleklerden bahsedelim.
Sosyoloji mezunuysanız medya alanında uzmanlaşıp gazetecilik yapabilirsiniz. Sosyolojinin alt dallarından da anlaşılabileceği üzere, bu bilimin ekonomiyi de kapsadığını göz önünde bulundurarak bankacılık ve finans, sigortacılık alanlarında da meslek bulabiliyorsunuz. Reklamcılık ve yazarlık gibi üretkenliğinizi konuşturacağınız alanlarda da meslek bulmanız mümkün. Bunların dışında araştırma merkezleri ve sivil toplum kuruluşlarında da sosyoloji bilimi konusunda bilgi sahibi insanlara ihtiyaç duyuluyor. Biraz daha kapsamlı düşündüğümüzde sağlık müdürlükleri, ajanslar, üniversiteler, adliyeler gibi toplumla ilgili olan her türlü meslek alanında iş imkanlarınız bulunuyor.
Sosyoloji Alt Dalları
Sosyoloji dalının ne alanda çalışmalar yaptığını söyledik. Sosyoloji alanı da kendi içinde alt dallara ayrılıyor. Bu dallar tek tek incelendiğine, ilgilenen insanların uzmanlık kazanacağı dallar. Tek tek bunları inceleyeceğiz.
Sosyoekonomi; iktisat alanının ekonomik kısmını ele alalım. Sosyoloji biraz daha toplum psikolojisiyle ilgiliyken ekonomi daha çok halkın ekonomik durumuyla ilgileniyor ve bunu kontrol ediyor. Bu iki alanın birleşme noktası mevcut. Ekonomik değerler toplumun yaşam şartlarına göre değişebiliyor. Aynı zamanda ekonomik değerlerin halka büyük oranda etkileri oluyor. Sosyoekonomi alt dalı da bu etkileri ve şartları inceliyor.
İletişim sosyolojisi; bu alt dal ise iletişimin her türlü tekniği ile toplumun ilişkilerini inceliyor. İletişimin toplumdaki yeri, olanakları, toplum üzerindeki etkisi ve toplumun iletişim üzerindeki etkisini inceliyor.
Eğitim sosyolojisi; eğitim yıllar geçtikçe kurumlara ve ekonomik değerlere göre değişebiliyor. Bu değişim toplumun üzerinde nasıl etki ediyor, değişimin toplumsal yapıya göre iyi mi kötü mü geldiği gibi faktörleri inceliyor. Eğitim toplumsal yapıyla birlikte ekonomik ve politik durumlardan da etkilenebiliyor. Eğitim sosyolojisi bu gibi faktörleri detaylıca ele alıyor.
Halk sağlığı; halk sağlığı sosyolojisi diye adlandırdığımız bu alanda, toplum için etki eden her türlü çevresel faktörler ele alınıyor. Biraz daha açarsak; nüfus değişimi, sağlık ve halkı etkileyebilecek çevresel faktörleri inceliyor.
Siyaset sosyolojisi; gerek politikacılar, gerekse toplumun en küçük yapılarına kadar tüm bireylerin sosyolojik yapılarını analiz ediyorlar. Daha çok iktidar ve politikacılarla ilgilenirler de diyebiliriz. Sonuçta sosyoloji bir toplum bilimiyse her türlü bireyi analiz etmeleri gerekir değil mi?
Siyaset bilimi; ne kadar siyaset sosyolojisi gibi gelse de akıllara, aslında bu alan biraz daha teknik çalışıyor. Siyaset sosyolojisi bireylerin analizini yaparken siyaset bilimi daha çok bireylerin tekniklerini inceliyor.
Kent sosyolojisi; yerleşme alanlarında bulunan toplumun yapılaşması ve gruplaşması gibi durumları inceliyor. İnsanların bulunduğu çevredeki etkileşimleri, bu etkileşimlerin sonuçları ve doğurduğu sonuçları inceliyor.
Din sosyolojisi; dini yapılanmaların insanlar üzerindeki etkileri, insanların din yapıları üzerindeki değişimleri gibi etkenleri detaylı şekilde inceliyor.
Endüstri sosyolojisi; toplumun çalışma düzeni, bu düzenin topluma olan etkileri ve ilerleyiş durumunu ele alıyor.
Bilgi sosyolojisi; bilgi dediğimiz yapı, toplumun gerek ekonomik gerekse kültürel yapılarına göre değişim gösterebilir. Bu değişimler toplum ve kültürün etkileşiminden ortaya çıkar. Bu alan da bu değişimleri ve etkileşimleri sınıflandırarak inceler.
Sanat sosyolojisi; modern sanat gibi kavramların toplumlarda ortaya çıkması, sürdürülmesi ve gelişmesi gibi durumların analizini yapıyor. Sanat daha çok bir sürece bağlı ve sanat sosyolojisi alanında çalışan insanlar da bu süreci inceliyor.
Beden toplum bilimi; kendi başına bir sınıfa yerleşememiş, kendini bulamamış insanları inceliyor. Bu biraz sert bir kavram olsa da bazı insanların toplumsal değerler karşısında yozlaştığını ve içten içe kendilerine bir yol çizemediklerini gayet iyi biliyoruz. Beden toplum bilimi ise bu süreçleri ve gelişimindeki faktörleri inceler.
Kültür toplum bilimi; bu alan biraz daha karışıktır diyebiliriz. Kültürün zamanla şekillenmesiyle birlikte ortaya daha farklı düşünceler çıkıyor. Bu düşünceler farklı gözükse de içerisinde belirli sınıflara ayrılabiliyor. Aynı zamanda bu sınıflandırma ile maddi faktörleri veya fikirleri etkileyebiliyor. Bu alanda çalışan insanlar bu sınıflandırmaları ve gelişim sürecini izliyor.
Soylulaştırma; yine acımasız ama bir o kadar da yaşamın sürdürülebilmesi için gerekli olan bir alan karşımızda. Bu alan ile uzmanlar, kent içerisindeki yüksek gelirli insanların varlığını bir nebze de olsa arttırma çabası içerisindedir. Böylece kentlerin gelişmelerini ve yenileştirilmelerini sağlarlar.
Askeri sosyoloji; askeri birlikler içerisindeki toplumun disiplinini sürdürmekle ilgilenirler. Aynı zamanda bu toplumlar halk içerisinden oluştuğu için, halk ile askeri düzen arasındaki etkileşimi de inceliyorlar. Böylece hem askeri düzen korunuyor hem de bu alanın toplumdan kopuklaşması engelleniyor.
Keşfet: Psikoloji Bölümü Mezunları Ne İş Yapar? Nedir?
Keşfet: Sosyoloji 2021 Taban Puanları ve Başarı Sıralamaları
Keşfet: Sosyoloji Programı Bulunan Tüm Üniversiteler
